نقطه آنيلين
ASTM D611 و ASTM D1012

اغلب محصولات نفتي، بويژه انواع سبكتر آن، حلال هاي موثري براي ساير انواع مواد هستند. قدرت حلال حاصل از نفت خام بر اساس نوع هيدروكربنهاي آن تغيير مي كند. لازم به دانستن است كه قدرت حلال در مواردي كه حلاليت خوب مد نظر است يك خاصيت مطلوب تلقي شده و در مواردي كه احتمال تماس مواد حساس با حلال و خطر حلاليت آنها مد نظر است يك خاصيت نامطلوب تلقي مي شود.
اندازه گيري نقطه آنيلين يك تست ساده بوده و به آساني با تجهيزات در دسترس قابل انجام مي باشد. در واقع، اين آزمون ميزان حلاليت آنيلين، به عنوان يك ماده آروماتيك، را در محصولات نفتي اندازه گيري مي كند. ميزان حلاليت ساير مواد مرتبط با ميزان حلاليت آنيلين مي باشد.
آنيلين در اغلب تمام هيدروكربنها تاحدي محلول بوده و ميزان حلاليت آن در هر نوع هيدروكربن خاص با افزايش دماي مخلوط افزايش مي يابد. زمانيكه دماي حلاليت كامل فرا مي رسد مخلوط به صورت يك محلول شفاف مي باشد؛ در دماهاي پايين تر مخلوط كدر مي باشد. در اين روش، پس از افزايش دما دوباره محلول شفاف سرد مي شود و دمايي كه در آن مخلوط كدر مي شود را اندازه گيري مي نمايد. هرچه قدرت حل شوندگي آنيلين در هيدروكربن بيشتر باشد دمايي كه در آن اولين كدري ظاهر مي شود پايين تر خواهد بود.
معمولا، هيدروكربنهاي پارافينيكي داراي كمترين ميزان حلاليت براي آنيلين ( و بيشتر ساير مواد) و در نتيجه بالاترين نقطه آنيلين را دارند. آروماتيك ها بيشترين حلاليت و پايين ترين نقطه آنيلين (معمولا زير دماي اتاق) را دارا هستند، حال آنكه مواد نفتنيكي مابين پارافين ها و آروماتيك ها قرار دارند.

اهميت نتايج
نقطه آنيلين از اين نظر كه يك شاخص از قدرت حلال مي باشد براي حلال ها بسيار با اهميت است. به طور كلي، هرچه نقطه آنيلين پايين تر باشد قدرت حلال بيشتر است. ديگر تست هاي آزمايشگاهي نيز وجود دارند كه قدرت حلال را براي نوع خاصي از مواد كه با آن مورد استفاده قرار مي گيرند اندازه گيري مي نمايد. دو نوع از اين تست كه استاندارد شده و مورد پذيرش واقع شده اند، براي اندازه گيري قدرت حلاليت بوتانول كاج و نيترو سلولز استفاده مي شود. اما دو تست اخير بسيار پيچيده تر از اندازه گيري نقطه آنيلين بوده و آزمايشگاههاي كوچك معمولا فاقد تجهيزات لازم براي انجام اين دو تست هستند. در هر حال انتخاب روش آزمون معمولا به گونه اي انجام ميگيرد كه ارتباط بهتري با نوع كاربرد خاص داشته باشد.
در روغنهاي هيدروليك و روغنهاي روانكار، نقطه آنيلين نشانگر تمايل روغن به نرم و متورم كردن قسمتهاي لاستيكي در تماس با روغن مي باشد. هرچه نقطه آنيلين پايين تر، تمايل به متورم كردن بيشتر است. نقطه آنيلين همچنين به عنوان فاكتور در تعيين سازگاري نسبي نرم كننده هاي لاستيك با فرمولاسيون لاستيك مورد استفاده قرار مي گيرد.