منوی سایت
بهبود دهنده شاخص گرانروي (VII)
شاخص گرانروي در مشخص کردن کيفيت و توانايي يک روغن براي کاربرد در گستره‌هاي دمايي مختلف بسيار حائز اهميت مي باشد. تغيير كم گرانروي در درجه حرارت‌هاي متفاوت يکي از ويژگي‌هاي مهم روانکارهاست که با افزودنی‌هاي بالابرنده شاخص گرانروي تا حد زيادي قابل دسترس خواهد بود.
بهبود دهنده‌هاي شاخص گرانروي معمولاً پليمرهايي هستند که وزن مولکولی آنها وابسته به طول زنجير آنها مي باشد. اين پليمرها در دماهاي بالا تغيير شکل مي‌دهند و حلاليت‌شان در روغن با افزايش دما بيشتر مي‌شود. جدول 1 ليستي از مهمترين بهبود دهنده‌هاي شاخص گرانروي را به همراه کاربرد اصلي آنها نشان مي‌دهد. اضافه کردن اين افزودنی‌ها به روغن يکي از عوامل افزايش گرانروي آن است. افزايش گرانروي روغن به وزن مولکولي و غلظت بهبود دهنده هاي مورد استفاده در فرمولاسيون روغن مورد نظر بستگی دارد.
پلي‌متا‌آکريلات‌ها، پلي‌آکريلات‌ها، پلي‌اولفين‌ها و کوپليمر آنها، کوپليمرهاي استايرن و بوتا‌دي‌ان از مهمترين مواد بالابرنده شاخص گرانروي هستند. پلی‌ايزو‌بوتيلن‌ها جزء معدود پليمرهايی هستند که رفتار نيوتنی دارند يعني گرانروی آنها با تغييرات سرعت برشی ثابت می‌ماند، اما اين مواد مقاومت برشی کمی دارند. استايرن‌بوتادي‌ان‌ها غيرنيوتنی‌‌‌اند و آکريلات‌ها نيز تا مقاومت خاصی نيوتنی‌اند و بعد از آن رفتار غيرنيوتنی از خود نشان می‌دهند. در مقابل پلی‌متا‌آکريلات‌ها ابتدا غيرنيوتنی بوده و بعد نيوتنی می‌شوند. در واقع وقتی فشار زياد می‌شود، گرانروی پايين می‌آيد و وقتی فشار برداشته می‌شود دوباره گرانروی بر می‌گردد. پلی‌متآکريلات‌ها مواد افزودنی نسبتاً گران قيمتی هستند و بيشتر در روغنهای صنعت هوانوردی استفاده می‌شوند. پليمرهای اولفيني نسبت به آکريلات‌ها و پلی‌متآکريلات‌ها ارزانتر بوده و قدرت سفت‌کنندگی بالايی دارند ولی VI را به اندازه‌ی متآکريلات‌ها بالا نمی‌برند. اغلب مواد بهبود دهنده‌ی شاخص گرانروی باعث پايين آمدن نقطه‌ی ريزش روغن نيز می‌شوند. برای پايين آوردن نقطه‌ی ريزش به يک ميزان، تقريباً از پلی‌ايزو‌بوتيلن‌ها بايد دو برابر آکريلات‌ها استفاده کرد.
جدول 1: مهمترين بهبود‌دهنده‌هاي شاخص گرانروي به همراه کاربرد اصلي‌شان
بهبود‌دهنده‌هاي شاخص گرانروي در روغنهاي موتور، تراکتور و دنده‌هاي اتوماتيک چند درجه‌اي کاربرد زيادي دارند.
